GIỚI THIỆU CHỦ BLOG

TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM

           VŨ ĐÌNH PHÒNG, sinh ngày 18-11-1933 tại Hải Phòng, quê gốc Đáp Cầu, thị xã Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, trong một gia đình nhà giáo. Hiện sống tại Hà Nội. Hội viên Hội Nghệ sĩ Sân khấu, hội viên Hội Nhà văn.

            Đang học bậc Trung học trường Chu Văn An, Hà Nội, thì chiến tranh bùng nổ, ra vùng tự do, công tác một thời gian cho Đội Tuyên truyền Quân khu XII, cuối năm 1947, vào học tiếp trường Trung học Hàn Thuyên, Bắc Ninh. Năm 1949, bỏ dở bậc Trung học Chuyên khoa, nhập ngũ, vào Đại đoàn 308, làm trinh sát viên Ban Quân báo. 

          Kết thúc cuộc Kháng chiến chống Pháp, chuyển ngành sang Bộ Văn hoá, làm công tác biên tập xuất bản, rồi nghiên cứu sân khấu. Năm 1960 sang Liên Xô học trường Đại học Sân khấu Moskva, khoa Đạo diễn. Năm1964 về nước, công tác tại Ty Văn hoá Quảng Ninh rồi Vụ Sân khấu Bộ Văn hoá, cuối cùng là Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu.

           Ngoài đạo diễn và viết kịch bản sân khấu, VŨ ĐÌNH PHÒNG còn dịch văn học. Nhất là từ khi nghỉ hưu, anh hầu như hoàn toàn dành thời gian cho việc dịch.

Tác phẩm đã xuất bản hoặc dàn dựng:

KỊCH BẢN SÂN KHẤU :

- TỪ CĂN GÁC ẤY (Nhà XB Sân khấu 1997)
- XUÂN VĨ DẠ (viết chung với Lưu Trọng Lư) Đoàn kịch Hải Phòng, Đoàn Cải lương Kim Phụng biểu diễn, đổi tên là HUẾ MÙA XUÂN
- SAO THẦN NÔNG (Nhà XB Sân khấu 1997), Đoàn kịch Quảng Ninh biểu diễn
- NGƯỜI CÔNG DÂN SỐ MỘT (viết chung với Hà Văn Cầu). Nhà hát Cải lương Trung ương biểu diễn
- ĐÔI TAI HOÀNG  TỬ (tên khác : " Hoàng tử có đôi tai bò " - Nhà XB Văn học 1997), Nhà hát Chèo Trung ương biểu diễn
- VỤ ÁN MỘT  VƯƠNG PHI (tên khác “Vương PhI Nhât Lệ” (Nhà XB Văn học 1997), Đoàn Cải lương Kim Phụng biểu diễn
- HUYỀN THOẠI VỀ MỘT RỪNG CHANH (tên khác “Hoa  chanh nở trái mùa” (Nhà XB Sân khấu 1997)
- LẠI MỘT MÙA SEN (tên khác “Cô Son”) (Nhà XB Văn học 1997)
- TRUYỆN TRẦU CAU (Nhà XB Văn học 1997), Đoàn Chèo Hà Nội
- QỤA THẦN VÀ PHO TƯỢNG ĐÁ (Nhà XB Văn học 1997), Đoàn Cải lương Hải Phòng, Đoàn Cải lương Kim Phụng Hà Nội, Đoàn Chèo Quảng Ninh và một số đoàn khác đã diễn
- NÀNG MA-NI-THOONG XINH ĐẸP (Nhà XB Văn học 1997)

NGHIÊN CỨU-LÝ LUẬN SÂN KHẤU:

- TÌM HIỂU NGHẸ THUẬT VIẾT KỊCH (Nhà XB Vụ Văn hoá Quần chúng 1970)
- CÔNG VIỆC NGƯỜI ĐẠO DIỄN (Nhà XB Văn hoá 1980)

- VIỆT NAM  TRÊN SÂN KHẤU THẾ GIỚI (Nhà XB Văn hoá 1980)
- HIỆN TƯỢNG VĂM-PI-LỐP (Nhà XB Vụ Nghệ thuật Sân khấu 1980)
- KỂ CHUYỆN SẾCHXPIA (Nhà XB Thanh niên 1981)
- 65 NĂM SÂN KHẤU XÔ-VIẾT (Hội Nghệ sĩ Sân khấu xuất bản, 1982)

II. TỰ BẠCH

             Giống như rất nhiều thiếu niên khác, thuở nhỏ tôi ham đọc sách văn học, rất yêu mến các nhà văn, nhưng tôi không dám ôm mơ ước sẽ thành người cầm bút, vì cho rằng tôi thiếu rất nhiều phẩm chất để có thể trở thành “nhà văn”. Thậm chí đến nay, đã gần hết cuộc đời, tôi vẫn nghĩ như thế. Tuy nhiên, thấy có những điều rất muốn “nói ra”, kể cho người khác nghe, tôi cũng thỉnh thoảng loay hoay viết, trước hết viết cho mình, và có thể cho một số bạn bè đọc chơi. Trước kia, tôi viết mẩu chuyện, bài tường thuật nhỏ... nhưng từ khi đi vào sân khấu tôi cảm thấy thể loại kịch hợp với tôi hơn.
           Tôi cho rằng, nghề chuyên nghiệp của tôi là đạo diễn sân khấu, còn viết văn, kể cả viết kịch, chỉ là công việc mang tính nghiệp dư. Thú nhất đối với tôi là loay hoay tìm cách bố cục một câu chuyện, thể hiện đối thoại cho một tính cách, một tình huống, diễn tả một suy nghĩ mà tôi tự cho là “mới mẻ”. Cho nên hễ rảnh rỗi công việc cơ quan là tôi viết. Thông thường vào buổi tối, nhất là những thời gian nghỉ ngơi giữa hai đợt dàn dựng tiết mục sân khấu. Chính vì cách nghĩ như thế, nhiều khi đang viết, nếu thấy mất hứng, hoặc nát óc mà chưa tìm ra cách phát triển, tôi liền bỏ đấy, chuyển sang một đề tài khác vừa nảy sinh trong óc. Do thế tôi viết khá nhiều, nhưng hầu hết những thứ tôi đã viết hiện nay vẫn chỉ ở dạng phác thảo. Chỉ một số ít thứ, tôi tự ép mình phải đẩy đến cùng, nhưng khi đọc thử, tôi lại thấy chưa được, và do lười biếng, do có một công việc khác ập đến, hoặc một ý đồ khác lôi cuốn, tôi liền bỏ đấy, cất bản thảo dở dang vào ngăn kéo. May thay, một số kịch bản tôi cảm thấy “tàm tạm” bèn “đánh liều” đưa ra. Và tôi sung sướng biết bao khi thấy một nhà hát hoặc đoàn sân khấu nào đấy “tâm đắc”, nhận để dàn dựng và biểu diễn. Tôi cho đấy là điều may mắn ngoài dự tính. Nhưng nỗi mừng không kéo dài được lâu, chỉ vài hôm sau tôi đã không dám xem lại những tiết mục ấy, chỉ sợ nhận ra những đoạn còn vụng về khiến mình buồn và ân hận chưa hoàn chỉnh đã đưa ra. Một điều an ủi tôi là tất cả những kịch bản được các nhà hát hoặc đoàn sân khấu dàn dựng và biểu diễn đều được khán giả hoan nghênh. Nhiều vở có 5-7 đơn vị sân khấu lần lượt dàn dựng và trình diễn.

           Một lần đưa vợ con đi nghỉ mát ở Bãi Cháy, tôi gặp một tốp diễn viên đã diễn "SAO THẦN NÔNG". Họ bảo : "Anh cố đến thăm Đoàn. Chúng em chưa thấy tiết mục nào của Đoàn chúng em ăn khách đến thế. Điều đặc biệt là trong lúc Đoàn diễn, các diễn viên đều ra hết cánh gà, nép sau cánh gà nghe, say mê. Chúng em cũng chưa thấy kịch bản của ai được diễn viên "mê" đến thế. Nếu đến Đoàn, anh sẽ thấy bây giờ chúng em suốt ngày trò chuyện bằng những câu đối thoại anh viết trong vở ấy…" Không có lời động viên nào làm tôi hạnh phúc đến thế.

                              *
            Nếu nói về hoạt động văn học thì tôi còn làm một thứ nữa là dịch thuật, lúc đầu chủ yếu là kịch bản và lý luận sân khấu, từ ngày nghỉ hưu là tiểu thuyết. Đối với tôi, dịch là “nghề phụ”, chủ yếu để “cải thiện”. Tôi cặm cụi dịch, có lẽ đến nay đã lên đến số vài trăm cuốn, nhiều đến nỗi tôi không nhớ hết những cuốn nào. Một số bè bạn và độc giả khen tôi dịch tốt, nhưng tôi nghĩ dịch là thứ lao động tương đối đơn giản, chỉ đòi hỏi cần cù và một số kinh nghiệm mang tính “kỹ năng”, không thể so sánh với sáng tác. Duy có một điều làm tôi hơi buồn, là do dịch nhiều và sách tôi dịch bán chạy, được các nhà xuất bản "quá yêu", đâm bây giờ tôi nổi tiếng về dịch hơn về đạo diễn và viết kịch. Rất nhiều người tưởng tôi chỉ là "dịch giả", không biết nghề chính của tôi là đạo diễn sân khấu, và tôi đã có nhiều vở ăn khách ghê gớm (thí dụ Hòn đảo Thần Vệ Nữ, Sao Thần Nông, Vụ án một Vương Phi…) và là người viết kịch bản sân khấu. Nhiều vở của tôi  được dựng và đã tạo doanh thu không nhỏ cho những đơn vị sân khấu đã dàn dựng và trình diễn chúng.

                 *
           Đến nay nghỉ hưu, con cái đã trưởng thành và tự lập, tôi thấy có quyền tự cho phép mình đi hẳn vào hoạt động văn học. Soát lại những bản thảo dang dở, xem thứ nào còn cuốn hút mình thì cố gắng hoàn thành, nhất là trong số kịch bản sân khấu, thể loại văn học tôi yêu mến nhất và cảm thấy có lẽ hợp với sở trường của tôi nhất. Thêm vào đấy là viết lại những kỷ niệm in dấu trong ký ức. Ngoài ra, nếu trong lúc đọc sách nước ngoài, thấy có cuốn nào thật sự tâm đắc, tôi có thể dịch.

CHÚ THICH. Bài này trich nguyên văn in trong cuốn KỶ YẾU của HỘI NHÀ VĂN (NXB VĂN HỌC)

ẢNH HAI

XIN THÊM

VỢ CHỒNG (chụp năm 2012)